Fort Sint-Filips

Fort Filips in de haven van Antwerpen, België

Van stortplaats tot bloeiende biotoop

Het 19e-eeuwse Fort Sint-Filips in de haven van Antwerpen werd oorspronkelijk gebouwd als onderdeel van de militaire verdediging langs de Schelde in de Antwerpse haven. Na de Tweede Wereldoorlog werd de site gebruikt als stortplaats en werd er 50 miljoen liter olie en chemisch afval gedumpt en verbrand, waardoor het een van de meest vervuilde gebieden in Vlaanderen werd. Tussen 2020 en 2022 kapselden we de vervuiling in en vormden we de site om tot een plek waar mens en natuur kunnen herleven.

In opdracht van het Havenbedrijf Antwerpen en de Vlaamse Waterweg toverden we samen met onze partners de zwaar vervuilde site van Fort Sint-Filips om tot een bloeiende biotoop. We pakten de vervuiling op de site aan met een isolatietechniek. Concreet kapselden we de vervuilde grond en de fortruïnes in in een 30 meter diepe ondergrondse muur van bentoniet-cement waardoor geen deeltjes kunnen dringen. We versterkten de barrière verder met een ondoordringbare folie, met daarop een laag zuivere aarde.

Om Antwerpen en het omliggende havengebied te beschermen tegen overstromingen, bouwden we ook een robuust overstromingsbeschermingssysteem. Dit omvatte een dijk, een waterkeringsmuur en een krib - een getijdendam loodrecht op de waterstroom. Dit vertraagt de stroming van het water en vermindert het risico dat slikken en schorren - ontstaan door eb en vloed en belangrijk voor de biodiversiteit in en rond de Schelde - wegspoelen. Het resultaat is een zone van twintig hectare waardevolle getijdennatuur.

An Smet, hoofd Planet Redevelopment

Dit project sluit perfect aan bij onze missie om complexe projecten tot een goed einde te brengen. Fort Sint-Filips vereist kennis van zaken in uiteenlopende disciplines als bouw-, milieu- en waterbouwkundige werken. Wij hebben dat allemaal in huis. We hebben deze blackspot in de Antwerpse haven omgevormd tot een stukje nieuwe natuur. De verontreiniging hebben we on-site geborgen, wat niet alleen de meest technisch-economisch haalbare oplossing is, maar ook onnodig transport naar een verwerkingscentrum voorkomt. Zo vermijden we onnodige CO2-uitstoot, een problematiek die ons ook nauw aan het hart ligt.

 

Fort Sint-Filips in numbers

50
miljoen liter olie en chemisch afval
gesaneerd
30
meter diepe muur
van bentoniet-cement gebouwd
2
kilometer nieuwe dijk
aangelegd
20
hectare nieuwe getijdennatuur
aangelegd

Wist je dat?

  • Deze werken maken deel uit van het Sigmaplan van de Vlaamse overheid om Vlaanderen te beschermen tegen overstromingen van de Schelde en om de zeldzame rivierhabitat te herstellen. 
  • Voor de bouw van de dam hergebruikten we baggerspecie die eerder op het terrein was gestort.
  • Een bentonietwand bestaat uit uiterst kleine deeltjes en is daarom ideaal om een wand volledig waterdicht te maken. Op deze site sloot de wand aan op de Boomse kleilaag, ongeveer 30 meter diep, waardoor we de verontreiniging volledig konden isoleren van de omgeving.
  • De 19e eeuwse structuren van het fort zijn niet meer toegankelijk, maar de contouren werden bovengronds gereconstrueerd. 
     
Fort Sint-Filips werken
Project video
  • Fort Sint-Filips
  • Fort Sint-Filips
  • Fort Sint-Filips
  • Fort Sint-Filips
  • Fort Sint-Filips
  • Fort Sint-Filips

Word een wereldbouwer

Ben je klaar om achtergelaten sites een nieuw leven te geven?