Biodiversiteitsanalyse rond onze onderzeese golfbreker in Benin
Begin 2018 startten we uitgebreide kustbeschermingswerken voor de kustplaats Avlékété. De regering van Benin gaf opdracht voor dit project. Concreet bouwden we een onderzeese golfbreker van vijf kilometer parallel aan de kust, en voerden tegelijkertijd strandsuppletiewerken uit. Dankzij de golfbreker konden de golven de kust nog steeds bereiken, maar met minder kracht.
Nature-inspired design stond centraal
Voor het ontwerp van de golfbreker lieten we ons inspireren door de natuur, en meer bepaald door koraalriffen. Met de golfbreker bootsten we de vorm van een barrièrerif na. We plaatsten rotsblokken waar de ondergrond voorheen uit zand bestond. Die rotsblokken vormen een stabiele basis waar mariene organismen zich kunnen aanhechten. Zo ontstaat een rifachtige habitat waar sponzen en koralen goed gedijen, maar die ook als broedplaats kan dienen voor vissen.
Door dit nature-inspired design vanaf het begin centraal te stellen, breidden we het doel van de golfbreker uit van enkel de kust beschermen, tot ook een basis creëren voor een rijk en bloeiend ecosysteem.
Meer dan bouwen alleen
In Benin stopten we niet na de oplevering van het project. Drie jaar na de bouw van de golfbreker, keerden we terug naar de projectlocatie. Het doel? De langetermijnimpact onderzoeken van de golfbreker op de sociaal-ecologische dynamiek en biodiversiteit van de omgeving. Enerzijds organiseerden we daarvoor interviews met de vissersgemeenschap van Avlékété om na te gaan welke impact de golfbreker heeft op de visvangst. Anderzijds gingen we na of de mariene biodiversiteit steeg sinds de bouw van de golfbreker. Daarvoor pasten we drie methodes toe:
We brachten vissoorten in kaart
We monitorden en identificeerden de vissoorten in de netten die de vissers uitzetten in de gebieden langs de golfbreker. Die vergeleken we met de soorten gevonden in gebieden zonder golfbreker. Hierin speelde de taxonomische expertise van onze lokale partners een cruciale rol. De eerste resultaten van het onderzoek zijn alvast veelbelovend. De gebieden rond de golfbreker bevatten een diverser zeeleven dan gebieden zonder zulke structuren.
We namen sedimentmonsters
Om het zeeleven te analyseren dat op de rotsen groeit en in het omringende zand aanwezig is, namen we sedimentmonsters en zeefden we de kleinere organismen eruit. Tegelijkertijd verzamelde een professioneel duikteam koralen, sponzen, algen en ander zeeleven dat op de rotsen groeide. Om al deze organismen te identificeren, werken we samen met de Universiteit van Abomey-Calavi in Benin en het Instituut voor Landbouw en Visserij (ILVO) in België.
We pasten de eDNA-methode toe
Tot slot pasten we ook een nieuwe techniek toe: environmental DNA (eDNA). Bij deze methode halen we genetisch materiaal uit milieustalen, zoals zeewater, en analyseren we dit om de soorten die in een bepaald milieu aanwezig zijn, op te sporen en te identificeren.
Diepgaande analyses in 2024
In 2024 starten we samen met onze partners de analyse van alle gegevens die we in Benin verzamelden. Hiermee willen we een volledig beeld krijgen van hoe het ecosysteem zich ontwikkelt op lange termijn en wat de socio-ecologische impact is van de onderzeese golfbreker die we bouwden tussen 2018 en 2021. Bovendien is er nog heel wat onbekend over mariene biodiversiteit in de regio van Midden-Afrika. Ook daar hopen we met onze onderzoeksresultaten nieuwe kennis over te vergaren.