Jan De Nul en Envisan beëindigen grootschalige transformatie van Fort Sint-Filips in haven van Antwerpen

De afgelopen twee jaar pakten Jan De Nul en Envisan, samen met hun partnerbedrijven, deze zwaar vervuilde havensite op de rechteroever van de Schelde aan: het fort werd ingekapseld, de dijk rond de site werd verhoogd en er werd een nieuwe, hogere waterkering gerealiseerd om de stad en het achterliggende haventerrein te beschermen tegen overstromingen. Stroomafwaarts van het fort realiseerde de aannemer een kribbe: een soort dam die de ontwikkeling van getijdennatuur in de Schelde stimuleert.

An Smet, Directeur Envisan: “Dit project sluit perfect aan bij onze missie om complexe projecten tot een goed einde te brengen. Fort Sint-Filips vereist kennis van zaken in uiteenlopende disciplines als civiele, milieu- en waterbouwkundige werken. Wij hebben dat allemaal in huis. Met onze milieuafdeling zetten we bovendien vol in op circulaire oplossingen voor een betere planeet. We hebben deze blackspot in de Antwerpse haven omgevormd tot een stukje nieuwe natuur. De verontreiniging hebben we on-site geborgen, wat niet alleen de meest technisch-economisch haalbare oplossing is, maar ook onnodig transport naar een verwerkingscentrum voorkomt. Zo vermijden we onnodige CO2-uitstoot, een problematiek dat ons ook nauw aan het hart ligt.”

Sigmaplan: beschermen tegen overstromingen

Deze werken zijn onderdeel van het Sigmaplan van de Vlaamse overheid om Vlaanderen te beschermen tegen overstromingen van de Schelde en zeldzame riviernatuur te herstellen. Om Antwerpen en het havengebied rond het fort te beschermen tegen overstromingen, werd rond de site een dijk en een waterkeringsmuur aangelegd, die geschikt zijn om de toekomstige gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden. 

Om deze werken te kunnen uitvoeren, moest eerst de zware historische vervuiling, ontstaan door het jarenlang dumpen van olieafval, veilig ingesloten worden in een ondergrondse, waterdichte muur van bentoniet-cement. Ook het nabijgelegen bufferbekken en het omliggende terrein werden gesaneerd. 

20 hectare nieuwe natuur

Net voorbij het fort werd een lage stenen dam aangelegd, een kribbe genaamd. Deze getijdendam staat loodrecht op de stroomrichting waardoor ze plaatselijk de stroming van het water afremt. Hierdoor lopen slikken en schorren, die ontstaan door het spel van eb en vloed en belangrijk zijn voor de biodiversiteit in en rond de Schelde, minder de kans om weggespoeld te worden. Het resultaat is een zone van 20 hectare aan waardevolle getijdennatuur. 

Circulair bouwen met Europese steun

Voor de aanleg van de dam hergebruikten Jan De Nul en partners baggerspecie die eerder op de site werd gestort. Het project ontving hiervoor Europese steun via het Smartsediment-initiatief. Dat ondersteunt de estuaria aan de Noordzee bij grootschalige onderhoudswerken om een duurzaam estuarium te creëren.