Lommelaar bouwt mee aan schepen die hoger zijn dan de Eiffeltoren

Uit: Het Nieuwsblad en Het Belang van Limburg, Karel Moors, zaterdag 26 februari 2022: "Lommelaar bouwt mee aan schepen die hoger zijn dan de Eiffeltoren", https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220224_96092985 en https://www.hbvl.be/cnt/dmf20220224_96092985.

Portret Jan Van de Velde © Frank Bahnmuller

Om de nieuwste én volgende generatie (mega)windturbines neer te kunnen poten op zee heeft Jan De Nul Group het installatieschip Voltaire en kraanschip Les Alizés laten bouwen. Beide vaartuigen zijn in januari te water gelaten in China, in het najaar moeten ze operationeel zijn. “Ze zijn nu dus nog niet helemaal klaar maar ze drijven al, wat ook belangrijk is”, grapt Jan Van de Velde, Hoofd Nieuwbouw bij Jan De Nul.

De uit Lommel afkomstige burgerlijk ingenieur stond mee aan de wieg van deze spectaculaire schepen die de grenzen van de techniek verleggen en alleen met indrukwekkende cijfers te beschrijven zijn. Les Alizés kan 61.000 ton vervoeren en de kraan kan 5.000 ton tillen op zee, de Voltaire is het grootste jack-upschip ter wereld: het vaartuig kan zich op vier lange poten hoog boven de klotsende golven opkrikken zoals een booreiland en heeft een dek zo groot als een voetbalveld. Met poten en hijskraan helemaal uitgeschoven, is de Voltaire 336 meter hoog, net iets struiser dan de Eiffeltoren.

De constructie van dergelijke schepen is een huzarenstuk. Levert dat voor u als Hoofd Nieuwbouw veel slapeloze nachten op?

Jan Van de Velde: “Ik ben maar een radertje in een goed geoliede machine. De echte helden in dit verhaal zijn de mensen die er dag en nacht aan bezig zijn geweest in moeilijke omstandigheden. Dan heb ik het vooral over de mensen ter plaatse op de scheepswerf in China die al twee jaar in coronatoestanden hebben moeten werken. Sommigen zijn al twee jaar China niet uitgeweest, anderen moeten vier weken in quarantaine als ze naar daar reizen. Voor mij valt het wel mee, ik werk vanuit ons kantoor in Aalst. Door corona ben ik tot mijn grote spijt nog niet zelf op onze schepen in China geraakt. Op dit moment zijn alle vluchten naar China geschrapt, ik raak er nu ook niet.”

Het zijn niet alleen herculische schepen, er is ook bijzondere aandacht besteed aan veiligheid en ecologie?

“Absoluut. Veiligheid en operationele controle staan bij ons steeds bovenaan. Dankzij een heleboel extra uitrusting kunnen we op Les Alizés het ‘no hands on deck’-principe toepassen: als we zware lasten hijsen zoals windturbines, pylonen of funderingen mag niemand aan dek staan. Daar zijn ook geen manuele handelingen meer nodig, alles is volledig vanop afstand te besturen. Wat het ecologische aspect betreft: beide nieuwe schepen zijn ULEv’s, wat staat voor Ultra Low Emission vessel. Dat betekent dat ze uitgerust zijn met een tweefasig filtersysteem dat ervoor zorgt dat de uitstoot van dieselpartikels, stikstofoxiden en fijnstof tot een absoluut minimum beperkt blijft. Uit principe rusten we al onze nieuwe schepen daar standaard mee uit. Bovendien zijn de schepen geschikt voor biobrandstoffen wat onze CO2-uitstoot ook drastisch vermindert. Les Alizés heeft ook een hybride aandrijving op dieselgeneratoren, die dus ook op biobrandstof kunnen draaien, gecombineerd met batterijen plus een energierecuperatiesysteem in de hijskraan. Alles om een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk te hebben.”

Welk prijskaartje hangt eraan?

“Voor onze totale investering voor de twee schepen plus bijhorende uitrusting kijken we naar meer dan 600 miljoen euro.”

Als je het bekijkt van bestelling tot oplevering - de champagnefles die tegen de romp knalt - hoelang duurt de bouw van zo’n schip?

“De bestellingen zijn gebeurd in 2019 en de schepen worden nu afgeleverd maar de ideeën dateren soms al van jaren eerder. Proactief denken is belangrijk vinden we als bedrijf. We proberen niet gewoon te doen wat de rest doet, we willen the next step nemen. Altijd fijn om te zien dat de concurrentie ons voorbeeld dan volgt. (lacht fijntjes) Onze schepen moeten krachtiger worden omdat de windturbines groter en hoger worden: die halen nu tussen 12 en 15 megawatt, de volgende generatie haalt 20 megawatt en er wordt al over nóg groter gesproken. In de offshorebusiness zie je dat de evolutie van turbines zo snel gaat dat hun economische levensduur een stuk korter is dan de technische levensduur. We zijn voorstander om in discussie te gaan met uitbaters van windparken en fabrikanten van turbines om ervoor te zorgen dat het een haalbare kaart blijft voor iedereen.”

Wanneer gaan de nieuwe paradepaardjes in jullie vloot aan de slag?

“Ze worden nu afgewerkt in China en daarna is het de bedoeling om ze wereldwijd in te zetten voor de aanleg van offshore windparken of ontmanteling van booreilanden. De eerste opdracht van de Voltaire wordt de Doggerbank in het VK, Les Alizés gaat werken op windparken in Duitse wateren. Naar verwachting zijn ze dit najaar klaar en dan varen ze op eigen kracht naar Europa. Onze Voltaire is zo groot dat die niet door het Suezkanaal kan. Die zal om Afrika moeten varen. Geen probleem.”

Alizé betekent ‘passaatwind’, die naam snap ik. Maar waarom kozen jullie voor Voltaire, de Franse filosoof?

“Dat is het resultaat van een interne bevraging bij alle collega’s, daarbij kwam Voltaire uit de bus. Die filosoof was het icoon van de Verlichting in de achttiende eeuw. Net zoals Voltaire is dit schip een pionier in zijn vakgebied. Een toepasselijke naam, vonden we.”

U komt uit Lommel en dat ligt niet direct aan grote scheepvaartroutes. Hoe kwam u bij een firma als Jan De Nul terecht? Koesterde u van kindsbeen af een bijzondere interesse voor schepen?

“Totaal niet. Ik was op zoek naar een job in het buitenland vol uitdagingen en ben Jan De Nul tegengekomen op een jobbeurs tijdens mijn universitaire studie als burgerlijk ingenieur elektromechanica aan de KU Leuven. Jan De Nul is een marine contractor, een bagger- en bouwbedrijf op zee. Die zeer diepgaande technische materie, verantwoordelijk zijn voor onderhoud van een schip met dure installaties en dat gecombineerd met de uitdaging om in het buitenland te werken, dat kon ik niet laten liggen. Ik heb nooit ergens anders gesolliciteerd. Na mijn studie ben ik direct begonnen bij Jan De Nul. Ze zijn er altijd in geslaagd om mij nieuwe uitdagingen te bieden die ik niet kon weerstaan.”

Wat maakt uw huidige functie als Hoofd Nieuwbouw zo boeiend?

“De energietransitie en daar heel actief aan kunnen meewerken. We zitten er enerzijds als bedrijf middenin: wij zetten die windturbines op zee en installeren kabels. Maar – en dat staat minder in de verf - we werken dus ook aan de vergroening van onze schepen en de scheepvaart in het algemeen. Dat is een belangrijke uitdaging waar we als bedrijf en als maatschappij voor staan. Daar actief aan kunnen meewerken, geeft me veel voldoening.”

Als u carte blanche zou krijgen, wat voor een schip zou u dan willen ontwerpen?

“Op dit moment zijn er uitdagingen genoeg met de schepen waar we al mee bezig zijn. Het belangrijkste waar ik me wil achter zetten, is een schip met nul CO2-uitstoot. Als we daar in slagen, zou ik heel trots zijn. Klimaatneutraal tegen 2050 is de doelstelling. We kijken naar brandstoffen als methanol en ammoniak als drager van hernieuwbare energie. Daar zijn we actief mee bezig.”

Ik las in uw CV dat u al in veel landen actief was. Wat mij in het oog sprong was de stad Korsakov, op het eiland Sachalin in Oost-Rusland. Er zullen niet veel Limburgers zijn die daar ooit voet aan land hebben gezet.

“Sachalin was moeilijk werken, in the middle of nowhere, daar was niks. Maar de natuur was er zeer indrukwekkend: zeeleeuwen kwamen op het schip uitrusten, dolfijnen begeleidden ons op zee. Met de nachttrein ben ik naar het noorden van het eiland gespoord door volledig ongerepte natuur zoals we die in Europa niet meer kennen. Qua buitenlandse verplaatsingen steekt Sachalin er wel bovenuit, ook omdat het een interessant project was.”

Maar het zal niet altijd op wieltjes lopen in het verre buitenland?

“Neen, ik heb ook moeilijke omstandigheden gekend waarbij we al blij waren als het schip draaiend gehouden kon worden. Soms is de logistiek een ramp en is er lokaal niks te krijgen en kan je geen reserveonderdelen invoeren. Of je kan geen mensen invliegen om dingen te repareren.”

Vinden jullie makkelijk gekwalificeerd personeel?

“Het is niet meteen mijn job om mensen aan te werven, maar neen, het is niet gemakkelijk om schepen bemand te krijgen. Zeker niet in de huidige omstandigheden. Mensen hebben lang in het buitenland vastgezeten, dat was soms een drama op familiaal vlak. Mensen kiezen dan liever voor een job in België. Maar meer dan die mooie schepen die in het nieuws komen, zijn mensen de bouwstenen van onze firma. Het vinden van nieuwe collega’s is wat onze groei bepaalt, niet zozeer het investeren in nieuwe schepen. Het vinden van geschikte mensen voor bemanning en onderhoud van de schepen, maar ook op kantoor en de werven wereldwijd, dát is de grootste moeilijkheid van ons bedrijf, nu nog meer dan vroeger. Het is een dagelijkse zoektocht. Momenteel hebben we 150 vacatures voor ingenieurs, logistieke mensen, ICT’ers, technische en administratieve profielen,...”

Heeft u zelf zeebenen?

“Mijn taak lag altijd aan de wal, als link tussen het schip en het kantoor in België. Alhoewel ik geen bemanningslid ben, heb ik toch al regelmatig meegevaren, soms weken aan een stuk. Ik ben maar één keer zeeziek geweest, dat valt dus redelijk mee.”